کنه تار عنکبوتی یا کنه قرمز (Spider mite):
نام‌های دیگر: کنه تارتن و کنه معمولی
از خطرناک ترین آفات گیاهان آپارتمانی، گلخانه‌ای، زراعی و باغ‌ها بوده که در صورت عدم درمان موجب مرگ گیاه می‌شود. کنه تار عنکبوتی با جمعیت زیاد به گیاهان حمله کرده و موجب خسارت شدیدی می‌شود.
مشخصات ظاهری:
- طول بدن آن‌ها معمولا حدود ۰٫۵ میلی‌متر است.
- رنگ بدن کنه در مرحله لاروی زرد تا قهوه‌ای کمرنگ و در مرحله بلوغ قرمز تا نارنجی است.
- در حین تغذیه تار می‌تند و سطح برگ‌ها را می‌پوشاند.
- روی بدن کنه‌ها دو لکه تیره دیده می‌شود که به همین دلیل به آن‌ها کنه تارتن دو نقطه‌ای نیز گفته می‌شود.
- کنه‌ها بسیار ریز و بیضی شکل هستند.
- تشخیص کنه‌ها با چشم غیر مسلح به دلیل ریز بودن و حرکت سریعی که دارند مشکل است.
- اولین چیزی که در مواجهه با این کنه‌ها قابل مشاهده است و ما را از حضور آن‌ها مطلع می‌کند وجود تار روی قسمت های مختلف گیاه است.
- معمولا تجمع تارها در قسمت زیرین برگ‌ها قابل مشاهده است اما در آلودگی‌های شدید تار در همه قسمت‌ها دیده می‌شود.
- برای تشخیص حضور کنه تار عنکبوتی روی گیاه، زیر برگ‌ها یک کاغذ سفید قرار دهید و گیاه را تکان دهید.
- اگر کنه روی گیاه وجود داشته باشد با تکان دادن برگ شبیه به دانه‌های فلفل روی کاغذ می‌ریزند.
چرخه زندگی کنه تار عکبوتی:
- زمستان گذرانی این آفت به صورت کنه ماده بالغ در باقی مانده گیاهان و زیر پوسته خشک درختان و …انجام می‌شود.
- با مساعد شدن شرایط کنه‌ها شروع به فعالیت کرده و در قسمت‌های مختلف گیاه مستقر می‌شوند.
- کنه‌های ماده شروع به تخم‌ریزی می‌کنند.
- تخم‌ریزی معمولا در زیر برگ‌ها به صورت انفرادی یا گروهی گذاشته می‌شود.
- تخم‌ها حدودا یک هفته تا دو هفته بعد تفریخ شده و لارو‌های کنه از آن خارج می‌شود.
- لارو‌ها بر خلاف پوره‌ها و کنه‌های بالغ سه جفت پا دارند و رنگشان زرد مایل به قهوه‌ای می‌باشد.
- لارو‌ها برای تعذیه قسمت‌های جوان و ترد گیاه را ترجیح می‌دهند.
- بعد از دوره لاروی وارد مرحله نمفی یا پورگی می‌شود که چهار جفت پا و رنگ تیره‌تری دارند.
- کنه‌ها دارای دو مرحله پورگی هستند و بعد از آن وارد مرحله بلوغ می‌شوند.
- کنه تارتن در تمام دوره لاروی، نمفی و بلوغ خسارت ایجاد می‌کند.
- دوره زندگی کنه با توجه به شرایط دمایی و رطوبتی متفاوت خواهد بود.
- فعالیت کنه تار عنکبوتی در اوایل فصل که هوا هنوز خنک است کم بوده و در تابستان در مناطق گرم و خشک به حداکثر خود می‌رسد.
- رطوبت زیاد برای این کنه‌ها یک عامل بازدارنده محسوب می‌شود.
خسارت و علائم کنه تار عنکبوتی:
- از علائم آلودگی این آفت می‌توان به ایجاد لکه‌های زرد و قهوه‌ای رنگ (در صورت عدم درمان، کل برگ قهوه‌ای رنگ می‌شود) اشاره کرد.
- کنه‌ها با سوراخ کردن بافت گیاهی از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند.
- به دلیل تغذیه لکه‌های نقطه‌ای زرد و قهوه‌ای ایجاد می‌کنند، اما با افزایش جمعیت قطر لکه‌ها افزایش پیدا می‌کند.
- وجود تارهای کنه بر روی برگ‌ها و شاخه‌ها، لوله‌ای شدن، خشک شدن و ریزش برگ‌ها از نشانه‌های وجود این آفت است.
- علت ایجاد این لکه‌ها، تغذیه این نوع کنه از سلول‌های سطح زیرین برگ و از بین بردن کلروفیل برگ است.
- همچنین از علائم دیگر آلودگی می‌توان جمع شدن گرد و خاک روی برگ را نام برد.
- کنه‌ها در جمعیت زیاد می‌توانند گیاه را کاملا از بین ببرند.
پیشگیری از خسارت کنه تار عنکبوتی:
- جلوگیری از گرم شدن محیط نگهداری گیاه
- کاهش گرد و غبار موجود در فضا (تجمع گرد و خاک بر روی برگ باعث ازدیاد و بقاء آفت می‌شود)
- عدم استفاده از سموم حشره‌کش و گوگرد و یا ترکیبات آن به منظور کنترل و دفع سفیدک‌های پودری در طیف وسیع (استفاده بیش از حد از سموم شیمیایی سبب طغیان آفت می‌شود).
- آبیاری اصولی هر گیاه به منظور جلوگیری از واردشدن تنش آبی به گیاه (خشکی بیش از حد گیاه سبب افزایش خسارت کنه‌ها خواهد شد).
روش‌های مبارزه با آفت کنه تار عنکبوتی:
۱) روش‌های طبیعی :
- شستشوی گیاه با آب خالص و با فشار مشخص به صورتی که تمام سطح گیاه به طور کامل شسته شود (از مهم‌ترین قسمت‌ها شستن سطح زیرین برگ و سرشاخه‌ها در درختان تازه هرس شده می‌باشد).
- اسپری کردن گیاه با مخلوط آب و مایع ظرفشوئی که در این روش مداومت و تکرار تا حصول نتیجه لازم می‌باشد.
- برای استفاده از مخلوط بالا برای گلدان‌ها می‌توانید ۵ سی‌سی مایع ظرفشویی را در یک لیتر آب حل کنید. ولی برای استفاده از این مخلوط در باغ و مزرعه می‌توان ۲-۵/۰ لیتر مایع ظرفشویی را در ۱۰۰۰ لیتر آب استفاده کرد.
۲) روش‌های بیولوژیکی :
- این نوع کنه دشمنان زیادی در بین گروه بند‌پایان دارند.
- از سن و کنه شکارگر و کفشدوزک‌های کنه‌خوار می‌توان نام برد.
- استفاده از کفشدوزک Stethorus gilvifrons
- استفاده از سن شکارگر Orius minotum
- استفاده از کنه شکارگر Anystis baccarum
- استفاده از کنه شکارگر Phytoceiulus persimilis (به ازای هر بوته ۴ کنه رها سازی می‌شود).
- استفاده از کنه شکارگر Zetzellia mali
- استفاده از Typhlodromus keetanehi
- در گلخانه‌ها بیشتر از مورد دوم و چهارم استفاده می‌کنند.
- برای شناخت بهتر و دقیق آن لازم است با گیاه‌پزشک مشورت شود.
۳) روش‌های زراعی:
- کنه‌های تارتن در باغات روی پوشش سبز زیر درختان مستقر می‌شوند. بنابراین با مدیریت علف‌های هرز و از بین نبردن کامل آن‌ها می‌توان جمعیت کنه‌ها را تا حدی روی این گیاهان نگه داشت.
- آبیاری مزرعه و باغ باید به صورت مرتب صورت گیرد.
- با استفاده از روش آبیاری بارانی می‌توان جمعیت کنه‌ها را تاحدی کنترل کرد.
- مالچ‌پاشی یا استفاده از روش‌های دیگر برای جلوگیری از پراکنده شدن گرد و غبار در باغات و مزارع.
۴) روش‌های شیمیایی :
- شرط اول استفاده از سموم در این نوع مبارزه مشخص شدن اندازه و وجود تراکم لازم از این نوع کنه می‌باشد.
- برای تشخیص آن لازم است به گیاه پزشک مراجعه گردد.
- برای کنترل کنه می‌توان از سموم اختصاصی مثل آبامکتین ( ورتیمک)، آمیتراز (مایتاک)، پروپاژیت (امایت)، تترادیفون (تدیون) استفاده کرد.
- در مصارف خانگی در آلودگی‌های شدید می‌توانید سم کنه‌کش را تهیه کنید.
- عدم درمان و بی‌توجهی به این نوع کنه باعث جلوگیری از رشد گیاه و در نهایت به مرگ آن منجر می‌گردد و می‌بایست جهت استفاده از سموم حتما” با گیاه پزشک مشورت گردد.
